kullanmıştır. Örneğin Hendek Savaşında Nu’aym b. Mes’ud’u görevlendiren Hz. Muhammed, yürüttüğü psikolojik operasyon, bugün PSYOPS olarak yürütülür, ve bilgi yönetimi dolayısıyla modern literatürde “insider intelligence” yaklaşımlarına benzer bir yol izlemiştir.

Nu’aym Hendek Savaşının başında henüz Müslüman olmamıştır. Hendek öncesinde peygamber ile görüşüp Müslüman olmuş ancak bunu gizlemiştir. Bu değişimi gizleyerek düşmanın yanına dönen Nu’aym bir yandan Benî Kurayza bir yandan Kureyş ve Gatafan’a karşı bir strateji izleyerek iki tarafın birbirini güvenilmez ve hainliğe meyilli görmesini sağlayan bir bilgi asimetrisi oluşturmuş ve savaş Müslümanların üstünlüğü ile sonuçlanmıştır. Buradan da anlaşıldığı üzere, Kur-an’ı Kerim’de de hatırlatıldığı gibi, bilginin kaynağının sorgulanması, haberin doğruluğunun teyit edilmesi ve karar sürecine güvenilir veri dahil etme, esasen Hz. Muhammed’in modern istihbaratın temel prensipleriyle hareketinin örnekleridir.

Peygamberler arasında istihbarat kullanımına en açık örneklerden bir diğeri Hz. Musa’nın 12 casusu Kenan bölgesi için görevlendirmesidir. Casusların gönderildiği dönem İsrailoğullarının Sina Çölü’ndeki göç sürecinin erken safhalarına denk gelir. Kenan toprakları, tarihsel olarak birbirinden bağımsız şehir devletler, tarım merkezleri ve kabile yapılarıyla bilinen kompleks bir bölgedir. Bu nedenle bölgenin sosyo-politik ve coğrafi yapısını bilmeden askeri bir girişimde bulunmak, göç halindeki bir topluluk açısından yüksek risk barındırmaktaydı. Dolayısıyla Musa peygamberin toprakların ekolojik niteliğinin incelenmesi, bölge halkının nüfus yoğunluğu ve ekonomik potansiyelin incelenmesi açısından Kenan diyarına casus göndermesi doğaldı. Fakat keşif umulduğu gibi sonuçlanmayacaktı. Tevrat’ta belirtildiği üzere Kenan topraklarını keşfetmek ve İsrailoğullarına stratejik bilgi sağlamak için gönderilen 12 casustan 10’u olumsuz bilgi vererek ve halkın güçlü ve şehirlerin korunmuş olduğunu belirterek korku yaymıştı. Yanlış istihbarat veren casuslar, erken dönem toplumlarda istihbarat raporlarının sadece lideri değil aslında tüm toplumsal yapıyı nasıl etkilediğini göstermektedir.

Hz. Musa’nın 12 casus görevi ile Hz. Muhammed’in Medine’de yürüttüğü istihbarat faaliyetleri, kutsal metinlerin sadece teolojik içeriğe değil, erken dönem bilgi yönetimi, strateji ve liderlik pratiklerine dair önemli veriler sunduğunu göstermektedir. Bu örnekler, kutsal kitapların tarihsel bağlam içinde okunması halinde, modern istihbarat literatürünün kavramları ile karşılaştırılabilir nitelikte güvenlik ve bilgi stratejileri içerdiğini ortaya koymaktadır. Günümüzün kurumsallaşmış istihbarat yapıları ile peygamberlerin liderlik pratikleri arasında doğrudan bir süreklilik olmasa da bilgi toplama, doğrulama, risk analizi ve psikolojik etki gibi temel ilkelerin tarihsel kökleri bu anlatılarda açık biçimde izlenebilmektedir. Dolayısıyla peygamberlerin istihbarat kullanımı, modern güvenlik çalışmalarında sıkça vurgulanan “bilgi yönetimi” ilkesinin tarihsel ve kavramsal gelişimini anlamak açısından değerli bir zemin sunmakta; dini anlatıların, tarihsel bağlamları içinde okunduğunda, stratejik düşünme ve liderlik teorilerine katkı sağlayabilecek özgün örüntüler içerdiğini göstermektedir.